Elk jaar vertrekken tienduizenden Nederlandse studenten voor een studie of stage in het buitenland. Wat zijn de laatste trends en ontwikkelingen rondom uitgaande studentenmobiliteit? Een nieuw onderzoek van Nuffic biedt inzicht in de mobiliteitstrends binnen het hoger onderwijs. Onderzoekers Saoradh Favier en Anneloes Slappendel-Henschen hebben verschillende bronnen geanalyseerd, zoals UNESCO, CBS, Erasmus+ en de Europese Commissie. Ze maken een onderscheid tussen diplomamobiliteit (volledige opleiding in het buitenland) en studiepuntmobiliteit (stage of een deel van de studie in het buitenland).
Diplomamobiliteit
Het onderzoek toont aan dat het aantal Nederlandse studenten dat een volledige studie in het buitenland volgt de afgelopen tien jaar is verdubbeld. In 2019, het meest recente jaar met cijfers, studeerden 20.000 Nederlandse studenten in 98 verschillende landen — bijna twee keer zoveel als een decennium eerder. De meeste studenten kiezen voor landen binnen de Europese Economische Ruimte, met driekwart van de diplomastudenten die daar studeren. Ondanks de verdubbeling blijft Nederland achter op Europees niveau, met een diplomamobiliteitspercentage van 3%, wat aanzienlijk lager is dan het gemiddelde. Anneloes Slappendel-Henschen benadrukt dat een buitenlandse studie of stage van grote waarde is voor studenten, omdat ze vaardigheden ontwikkelen die ze nodig hebben op de internationale arbeidsmarkt.
Ongeveer de helft van de Nederlandse diplomastudenten in het buitenland maakt gebruik van meeneembare studiefinanciering (MSF), maar sinds de overstap van de basisbeurs naar het leenstelsel in 2015, daalt het aantal studenten met MSF gestaag.
Populaire bestemmingen
België is sinds 2015 het meest favoriete land voor Nederlandse studenten die naar het buitenland gaan. De aantrekkingskracht van België kan liggen in de taal, het lage collegegeld, de beschikbaarheid van woonruimte en de toegankelijkheid van opleidingen zoals (dier)geneeskunde, tandheelkunde en psychologie. Het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten volgen in de top drie. Voor stage of een deel van hun studie verblijven ruim 14.000 Nederlandse studenten in het buitenland met een Erasmus+ beurs.
Een opvallende daling is te zien in het Verenigd Koninkrijk, waar tussen 2020 en 2021 het aantal studenten dat met MSF studeerde met 19% afnam. Dit is vermoedelijk te wijten aan het uittreden van het VK uit de EU.
Studiepuntmobiliteit
Er zijn geen exacte cijfers over het totale aantal studenten dat een stage of een deel van hun studie in het buitenland doet. Wel is duidelijk dat meer dan 14.000 Nederlandse studenten met een Erasmus+ beurs een stage (31%) of een deel van hun studie (69%) in het buitenland hebben doorlopen. De populairste bestemmingen zijn Spanje, het VK en Duitsland (cijfers: 2018-2019). Terwijl Nederland op het gebied van diplomamobiliteit achterblijft, staat het land verrassend genoeg bovenaan in Europa als het gaat om studiepuntmobiliteit.
Impact van COVID-19
De coronapandemie heeft echter een aanzienlijke invloed gehad op de studiepuntmobiliteit. In 2020-2021 nam slechts 14% van de ondervraagde afgestudeerden deel aan studiepuntmobiliteit, vergeleken met 25% twee jaar eerder. Saoradh hoopt dat het nieuwe rapport beleidsmakers helpt. “Het doel van het rapport is om de discussie over internationalisering in het Nederlandse hoger onderwijs te stimuleren en een hulpmiddel te bieden voor beleidsmakers in het internationaal onderwijs.”
Bron: Nuffic
