De Onderwijsinspectie heeft onderzoek verricht naar onveilige leeromgevingen binnen kunst- en modeopleidingen bij diverse hogescholen. In de afgelopen periode kwamen verschillende opleidingen in het hoger kunst- en modeonderwijs negatief in het nieuws. Studenten klaagden over vernederende behandeling, hoge werkdruk en zelfs (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. Zo werd een docent van de toneelschool in Maastricht ontslagen vanwege grensoverschrijdend gedrag, bleek uit onderzoek van RTL Nieuws dat op de modeopleiding AMFI in Amsterdam een ‘giftige’ cultuur heerste, en legde de directeur van de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten (KABK) in Den Haag haar functie neer vanwege een door onderzoekers gesignaleerde “structurele cultuur van agressie, geweld en pesten.”

De Onderwijsinspectie constateert dat hogeschoolbesturen zich over het algemeen bewust zijn van hoe ze sociale veiligheid kunnen verbeteren. Echter, hogescholen geven aan dat het monitoren, evalueren en aanpassen van maatregelen nog in ontwikkeling is. Veel beleid is bovendien te recent om al bijgesteld te worden.

De inspectie benoemt enkele factoren die maken dat grensoverschrijdend gedrag binnen de kunstensector vaker voorkomt dan in andere opleidingen:

1. Risicofactoren bij (kunstvak)docenten

  • Gebrek aan didactische vaardigheden: Veel docenten hebben beperkte ervaring met lesgeven, omdat ze vaak professionals uit de praktijk zijn met tijdelijke of deeltijdcontracten.
  • Invloed van docenten in de beroepspraktijk: Studenten melden minder snel grensoverschrijdend gedrag omdat ze bang zijn dat ze de betreffende docent later in hun carrière nog nodig zullen hebben.

2. Risicofactoren bij (kunst)studenten

  • Persoonlijke aard van het werk: Het werk van kunststudenten is vaak persoonlijk, waardoor kritiek hierop ook als persoonlijk wordt ervaren en harder aankomt.
  • Gedrevenheid: Kunststudenten zijn vaak zeer ambitieus en kunnen daardoor over hun eigen grenzen gaan.
  • Statusverschillen: Sommige studenten hebben al een zekere reputatie opgebouwd, wat kan leiden tot ongezonde competitie tussen studenten of voorkeursbehandeling.
  • Kwetsbaarheid: Kunststudenten hebben volgens docenten en examencommissieleden relatief vaker psychologische of neurologische kwetsbaarheden.

3. Risicofactoren in de organisatie en de kunstsector

  • Macht van artistiek leiders: Artistiek leiders hebben soms beperkte onderwijs- en managementervaring, maar spelen een dominante rol binnen hun vakgebied.
  • Kleinschaligheid: In kleinere opleidingen is het risico groter dat meldingen van incidenten direct herleidbaar zijn tot een persoon.
  • Fysieke aard van sommige opleidingen: Bij opleidingen zoals dans, waar lichamelijk contact deel uitmaakt van het onderwijs, kunnen grenzen sneller worden overschreden.
  • Privélessen zonder toezicht: In muziekopleidingen komen privélessen vaak voor, waardoor docenten in een setting zonder toezicht mogelijk sneller over de grenzen van een student gaan.

Bron: onderwijsinspectie.nl